Yapay Genel Zeka Nedir (AGI – Artificial General Intelligence)?

Yapay Genel Zeka (YGZ), bir makinenin insan gibi öğrenip düşünebildiği varsayımsal bir yapay zeka biçimidir. Bunun mümkün olabilmesi için YGZ'nin kişisel farkındalığa ve bilince sahip olması gerekir; böylece sorunları çözebilir, çevresine uyum sağlayabilir ve daha geniş bir görev yelpazesi gerçekleştirebilir.

Genel anlamda Yapay Genel Zeka, insanlar gibi öğrenebilen, düşünebilen ve hareket edebilen yapay zekadır. YGZ henüz oluşturulmamış olsa da, teoride zayıf yapay zekadan daha geniş bir dizi görevi yerine getirebilir ve daha önce yalnızca insanların yapabileceği yaratıcı eylemleri gerçekleştirebilir.

Mevcut yapay zeka biçimleri henüz YGZ düzeyine ulaşmadı ancak geliştiriciler hâlâ bunu gerçeğe dönüştürmek için çalışıyor.

Yapay Genel Zeka ile Yapay Zeka arasındaki fark nedir?

YGZ, yapay zekanın bir alt kategorisidir ve Yapay Zekanın yükseltilmiş versiyonu olarak düşünülebilir. Yapay zeka genellikle belirli görevleri veya tek bir bağlamla sınırlı bir dizi görevi gerçekleştirmek için veriler üzerinde eğitilir. Birçok yapay zeka türü, eylemlerine rehberlik etmek ve belirli bir ortamda nasıl çalışacaklarını öğrenmek için algoritmalara veya önceden programlanmış kurallara dayanır.

Yapay genel zeka ise yeni ortamlara ve farklı veri türlerine akıl yürütme ve uyum sağlama yeteneğine sahiptir. Dolayısıyla YGZ, önceden belirlenmiş kurallara bağlı kalmak yerine, insanlara benzer bir problem çözme ve öğrenme yaklaşımını hedefler. Esnekliği nedeniyle YGZ, farklı endüstri ve sektörlerde daha fazla görevi yerine getirme kapasitesine sahip olacaktır.

Zayıf YZ ve Genel YZ Karşılaştırması

Zayıf veya dar yapay zeka, sürücüsüz araçlara, algoritmik görüntü oluşturuculara ve sohbet robotlarına güç veren yapay zeka türüdür. Basitçe söylemek gerekirse, sınırlı sayıda görevi gerçekleştiren yapay zekadır.

Yapay zekanın iki alt kümesi zayıf yapay zeka kategorisine girer: reaktif makineler ve sınırlı hafızalı makineler. Reaktif makineler anlık uyarılara tepki verebilir ancak geçmiş eylemlerin anılarını depolayamaz veya bunlardan öğrenemez. Sınırlı hafızalı makineler, adından da anlaşılacağı gibi, zaman içindeki performansını artırmak için geçmiş bilgileri saklayabilir. Yapay genel zeka ilkeleri yavaş yavaş sınırlı bellek ürünlerine dahil edilse de, günümüzde mevcut olan yapay zeka araçlarının çoğunluğunu temsil ederler.

Yapay Genel Zeka Örnekleri

Tıpkı bir insan gibi öğrenen, düşünen ve davranan yapay zeka hâlâ mevcut değil. Ancak yapay genel zekanın bazı unsurlarını içeren veya sınırlı hafızanın sınırlarını zorlayan zayıf yapay zeka araçları mevcuttur.

Şu an itibariyle, sürücüsüz arabalar ve IBM'in Watson'ı gibi süper bilgisayarlar YGZ için verilebilecek en iyi örneklerdendir. Yapay zeka programlarıyla müzik yaratmanın ve askeri süper bilgisayarlarda ve kuantum bilgisayarlarda savaş ve kriz senaryolarını stratejilendirmek için kullanmak da diğer uygulamalar olarak eklenebilir.

Kullanımdaki bazı zayıf yapay zeka türleri, yapay genel zeka statüsüne ulaşacak kadar gelişmiş görünebilir (robot Sophia). Özellikle üretken yapay zeka alanı, ChatGPT ve Bard gibi araçlarla dev ilerlemeler kaydetti ve bu da YGZ'nin çok uzakta olmadığını gösteriyor.

Yapay Genel Zekanın Faydaları

Yapay zeka teknolojisinin gelişimi büyük bir hızla ilerliyor. Yapay genel zeka henüz tam anlamıyla gerçekleştirilmedi ancak hayatımıza tam anlamıyla girdiğinde büyük ihtimalle bir çok şey değişecektir.

Bu dönüşüm birçok açıdan topluma büyük faydalar sağlayacaktır. Yapay genel zeka, dünyanın en acil sorunlarından bazılarını çözmek için internet gibi yerlerde mevcut olan tüm bilgileri tarayabilecektir.

Yapay zekanın şu anda pek çok olumlu kullanımı var ancak gelecekte muazzam bir potansiyele sahip olacaktır. Gelecekte kanser gibi Alzheimer gibi kronik hastalıklara çare bulabilir veya çare bulunmasında büyük yararlar sağlayabilir.

Yapay Genel Zekanın Riskleri

Yapay genel zeka, tüm potansiyel faydalarına rağmen risksiz değildir. Yapay zeka şimdiden bile dünya algımıza ve bizi insan yapan şeylere meydan okuyor. Kendi yeteneklerimizi taklit edebilecek ve aşabilecek bir yapay zekanın geliştirilmesi, otomasyon ve diğer potansiyel tehlikeler nedeniyle iş kaybı korkusunu tetikleyebilir.

Yapay zekanın makine hassasiyeti olmasına rağmen insan hatasından muaf değildir (Sürücüsüz araçların, - insanın çok rahat bir şekilde çözebileceği bazı durumlarda - kaza yapması gibi). Zayıf yapay zekada, ön yargılı verilerle oluşturulan gömülü sistemlerde bazı sorunlar zaten ortaya çıktı. Bu, yapay zekanın hatalı veya en kötü ihtimalle ayrımcı kararlar almasına neden olabilir.

Chang diyor ki: "Büyük yapay zeka modellerine yönelik mevcut girişimler, filtrelenmemiş ve incelenmemiş verilerle eğitiliyor. Bu nedenle, en büyük endişe, sistemler içinde birleşebilen ve modeller aracılığıyla abartılabilen önyargılı verilerdir."

Yapay genel zeka tehlikeleriyle birlikte gelir. Ancak direksiyondaki insanlar iyi niyetli olduğu sürece endişelenecek bir şey yok. Her gün trafik kazası olmasına rağmen halen korkusuzca araba kullanıyor ve uzun yolculuklar yapıyoruz mesela.

Yapay Genel Zekanın Geleceği

Her ne kadar YGZ hâlâ çok uzakta gibi görünse de yapay zeka alanındaki hızlı ilerlemeler, güncel teknolojiyi YGZ'ye ulaşmaya yaklaştırdı. Hatta bazı tahminlere göre bilgisayarların 2029 gibi erken bir tarihte insan zekası seviyesine ulaşacağı öngörülüyor.

YGZ'nin hayata geçirilmesi, soyut düşünme, sağduyu, arka plan bilgisi, öğrenme aktarımı ve neden-sonuç üzerinden hareket edebilen yapay zeka anlamına gelecektir. Bu, birçok endüstri için olasılıkların önünü açacaktır. YGZ, tıp alanında ameliyatlar gerçekleştirebilir ve otomotiv endüstrisinde otonom arabaların ortaya çıkmasını sağlayabilir.

YGZ'ye ilişkin daha iddialı görüşler ise, insanların iklim değişikliği gibi büyük ölçekli sorunları çözmesine yardımcı olacak teknolojiye bile sahip olabileceği yönündedir.

YGZ, geniş kapsamlı yetenekleriyle, yalnızca insanların gerçekleştirebileceği türden soyut düşünmeyi içeren görevleri otomatik hale getirebilir. Karmaşık görevler ve iş akışları yapay zeka destekli hale gelebilir ve kuruluşlara daha fazla zaman ve para tasarrufu sağlayabilir.